Verkiezingsprogramma’s en belastingen

Op 29 oktober 2025 vinden de verkiezingen van de Tweede Kamer plaats. De redactie van VfP begrijpt dat u niet in staat bent om alle 54 (!) partijprogramma’s te lezen. De redactie heeft dat ook niet gedaan. Wel hebben wij van een aantal partijen, de belangrijkste plannen samengevat met mogelijke impact in het kader van financieel planners. Bij sommige punten van partijen past in elke geval de tegelwijsheid: Verbaas u niet verwonder u slechts.

Veel partijen laten hun programma’s nog doorrekenen door het CPB.

Vakblad financiële Planning (VfP) 2025/10, blz. 4 -11.

PVV

Omdat de PVV maar één lid heeft is hun verkiezingsprogramma direct definitief. Relevante programmapunten zijn onder meer:

De btw op boodschappen helemaal schrappen.
De Btw op energie omlaag brengen van 21 naar 9%.
Een mantelzorgbonus invoeren. Mantelzorgers die acht uur per week of meer onbetaalde mantelzorg verlenen, krijgen een belastingkorting.
Niet tornen aan de hypotheekrenteaftrek.
We schaffen de boete op ziek zijn – het eigen risico – helemaal af. Verder komt de tandarts weer terug in het basispakket. Een gezond gebit voor iedereen. We verlagen de AOW-leeftijd naar 65 jaar.

Groen Links/PvdA

Het belastingstelsel moet vereenvoudigd en eerlijker worden gemaakt, zodat werkenden, starters en de middenklasse meer overhouden. De grootste lasten komen bij de rijken, grote bedrijven en vervuilers te liggen. Tegelijk moeten fiscale maatregelen de samenleving verduurzamen en publieke voorzieningen versterken. We strijden voor een eerlijk belastingstelsel. Dat betekent een systeem zonder speciale kortingen en een eerlijke belasting op vermogen, winst en vervuiling.

We moeten als Nederland keuzes maken over wat voor economie we willen hebben. In een land waar de personeelstekorten groot zijn en veel werkenden niet krijgen wat ze verdienen, moet het roer om. Wij kiezen daarom voor goed betaalde banen in de sectoren van de toekomst. We nemen afscheid van bedrijven die hier alleen kunnen bestaan door belastingvoordelen en uitbuiting van werknemers. We sluiten een Groot Loonakkoord met vakbonden en werkgevers. Daarin maken we afspraken over hogere lonen in ruil voor investeringen in infrastructuur, onderzoek en technologie. Zo bouwen we samen aan een toekomst waarin kwaliteit voorop staat, en waar onderbetaling geen verdienmodel meer is.

Relevante programmapunten zijn onder meer:

Het is niet meer dan logisch dat je over de euro waar je hard voor hebt gewerkt, minder belasting betaalt dan over geld waar je niks voor hebt hoeven doen. Daarom gaat de belasting op werk naar beneden en verhogen we de belastingen op inkomen uit vermogen
Verminderen van belastingkortingen

Afbouwen van de hypotheekrenteaftrek in 8 tot 12 jaar.
Het gemeentelijk belastinggebied wordt uitgebreid met een leegstandsheffing.

De belastingkorting voor kennismigranten, de expatregeling, bouwen we af
Aanpak belastingontwijking: Agressieve internationale constructies om belasting te ontwijken worden illegaal. Achterpoortjes en fiscale trucjes voor multinationals en vermogenden worden gesloten.

Miljonairsbelasting: Voor de allerrijkste Nederlanders komt een aparte belasting op hun vermogen.
Grote, winstgevende bedrijven gaan meer bijdragen aan de samenleving via een hogere vennootschapsbelasting. Ook wordt er meer gekeken naar de winst die daadwerkelijk in Nederland is behaald.
Gewone erfenissen blijven grotendeels vrijgesteld van erfbelasting, maar voor grote erfenissen geldt een hoger tarief. Het ontwijken van erfbelasting via constructies wordt aangepakt.
Ondersteuning kleine werkgevers. Loondoorbetaling bij ziekte wordt als een zware last ervaren door het mkb. Het tweede ziektejaar collectief verzekeren en publiek verzekeren voor alle werkgevers. Hierbij zijn grote werkgevers solidair met mkbwerkgevers.
Betalen naar gebruik in mobiliteit: Betalen per kilometer rijden (‘rekeningrijden’) wordt versneld ingevoerd. In stedelijke regio’s of voor mensen die afhankelijk zijn van de auto wordt het tarief anders vastgesteld.
Zelfstandigen gaan vanaf dag één pensioen opbouwen.

VVD

De VVD kiest voor keuzes voor een nieuwe tijd met vrijheid, veiligheid en groei

De VVD staat voor sterke publieke voorzieningen: de wegen, onderwijs en defensie moeten van wereldklasse zijn. Om alles te kunnen betalen, kiest de VVD voor minder uitgeven in plaats van hogere belastingen. Hard werken, risico nemen en succes mogen niet bestraft worden. Dit leidt verder tot onder meer de volgende specifieke punten:

We gaan stevig minder nivelleren door werken en ondernemen minder te belasten. Minder lasten voor ondernemers is de inzet. Dit geeft ondernemers de ruimte om te investeren, banen te creëren en voorkomt dat bedrijven de grens over worden gejaagd.
Er komt een effectieve aanpak om schijnzelfstandigheid tegen te gaan.
Het stelsel moet op de schop, waarbij we de koopkracht van middeninkomens verhogen, werken laten lonen via lastenverlichting, inkomensafhankelijke regelingen verminderen en stoppen met het rondpompen van geld
Om werken meer te laten lonen willen we af van de doorgeslagen nivellering via toeslagen, aftrekposten en heffingskortingen
De hypotheekrenteaftrek blijft in stand.
Geen belastingverhogingen op spaargeld: Omdat er al belasting betaald is over geld waarvoor gewerkt is, wil de VVD geen verhogingen van de belastingen op sparen (box 3), ondernemen (box 2) en geen hogere erf- en schenkbelasting.
We maken het eenvoudiger om bestaande panden in meerdere woningen te splitsen. Zo benutten we de bestaande ruimte beter en creëren we sneller betaalbare woonplekken. Ook het ombouwen van leegstaande gebouwen tot woningen wordt makkelijker gemaakt. Denk aan leegstaande kantoren, winkels of scholen die tot woonruimte kunnen worden getransformeerd. Daarnaast maken we het mogelijk om een microwoning in je achtertuin te plaatsen, bijvoorbeeld voor een student, starter of mantelzorger. We pleiten voor een lagere overdrachtsbelasting bij verkoop van gesplitste woningen.
Woningeigenaren behouden de vrijheid om hun huis al dan niet te verduurzamen. We leggen geen nieuwe verplichtingen op. Voor wie vrijwillig groen investeert maken we het fiscaal aantrekkelijk om een nieuwe warmtepomp aan te schaffen. Daarom maken we groene investeringen deels aftrekbaar bij de belastingaangifte..
Zzp’ers houden hun vrijheid, maar nemen ook verantwoordelijkheid door een voorziening voor pensioen en arbeidsongeschiktheid te treffen, met keuzevrijheid voor iedereen.
Bij een stijgende levensverwachting moet de pensioenleeftijd mee moet stijgen.

D66

Het kan wél is de titel van het concept-verkiezingsprogramma van D66.

Relevante programmapunten zijn onder meer:

D66 stelt een tijdelijke crisisregel in. Iedereen mag één kamer verhuren zonder dat dat negatieve financiële gevolgen heeft voor een uitkering, de belasting, de huur of een hypotheek. Zo stimuleren we woningdelen.
We bouwen het belastingvoordeel van woningbezit af en gaan beleggers meer belasten. Huurders krijgen meer bescherming en zeggenschap over verduurzaming.
We versterken het vestigingsklimaat, zoals met een eerlijk en eenvoudig belastingstelsel, en met minder en stabiele regels.
Toeslagen maken we eenvoudiger en vervangen we stap voor stap voor een individueel basisbedrag.
We richten een eerlijker belastingstelsel in, waarin werken meer loont en grote vermogens en vervuilers meer betalen.
Ondernemerschap uit overtuiging juichen we toe, maar veel zelfstandigen bouwen geen pensioen op of hebben geen verzekering voor arbeidsongeschiktheid. Met alle gevolgen van dien voor henzelf en de samenleving. En als zelfstandigen of opdrachtgevers eigenlijk geen keuze hebben, is ook geen sprake van een eerlijke arbeidsmarkt. D66 wil daarom de verschillen tussen deze groepen werkenden verkleinen en oneerlijke concurrentie voorkomen.
Vertrouwen terugwinnen vraagt naast daadkracht ook menselijkheid. Daarom brengen we de menselijke maat terug bij de overheid. Mensen krijgen het recht om zich te vergissen. De overheid gaat niet meer in hoger beroep tegen haar eigen inwoners.
Financiële zekerheid mag geen erfelijke luxe zijn, maar is een algemeen recht. Daarom maken we de erf- en schenkbelasting moderner en progressiever. We belasten grote vermogens meer, onder meer met een miljonairsbelasting.
D66 wil oneerlijke belastingvoordelen verminderen. Daarom evalueren we fiscale regelingen die niet doen wat of voor wie ze zijn bedoeld goed. We passen ze aan of schaffen ze eventueel af. De landbouwvrijstelling en de bedrijfsopvolgingsregeling zijn hier voorbeelden van. Met fiscale voordelen stimuleren we innovatief en duurzaam ondernemen.
We verkleinen de verschillen in fiscale voordelen tussen huurders en mensen met een koopwoning. Dit doen we onder andere via de afbouw van de hypotheekrenteaftrek, verlaging van het btw-tarief op nieuwbouw en aanscherping van het eigenwoningforfait voor de duurste huizen. We ontzien mensen die net een hypotheek hebben afgesloten. We steken de opbrengsten helemaal in lagere inkomstenbelasting voor iedereen. Zo heeft iedereen belastingvoordeel en remmen we de stijging van de huizenprijzen af.
Op dit moment bouwt een grote groep werkende mensen niet genoeg pensioen op om later van te kunnen rondkomen. Pensioenopbouw wordt daarom verplicht, met oog voor wat haalbaar is voor beginnende ondernemers. Ook wil D66 dat mensen hun pensioen flexibel kunnen opbouwen, zodat je dat kunt doen in de periode van je leven waarin je daar geld voor hebt. Daarnaast verbeteren we de wijze waarop mensen mee kunnen praten over hoe hun pensioenfonds het geld belegt.
De komende jaren is iedereen keihard nodig op de werkvloer. Daarom komt er een belastingkorting voor mensen die minstens vier dagen per week werken, wat een netto belastingvoordeel van minimaal €600 euro per jaar betekent. • We verkleinen de fiscale verschillen tussen werknemers en ondernemers, en behandelen verschillende vormen van arbeid gelijker.
We maken kinderopvang op korte termijn bijna gratis en in de toekomst helemaal gratis. Het kindgebonden budget en de kinderbijslag voegen we samen. Zo gaan we van drie ingewikkelde regelingen naar één duidelijke bijdrage voor ouder en kind. Ook de zorgtoeslag schaffen we af. Het individuele basisbedrag zorgt ervoor dat het inkomen van mensen op peil blijft. Zo ontstaat eindelijk een systeem dat meer bestaanszekerheid biedt.
D66 bouwt verder aan een pensioenstelsel dat mensen keuzevrijheid én zekerheid voor later geeft. Het wordt mogelijk om, als je dat wilt, na de AOW-leeftijd (gedeeltelijk) te blijven doorwerken. Om onze plannen voor sociale zekerheid verantwoord te kunnen behalen, laten we de AOW netto minder snel stijgen dan normaal bij een verhoging van het minimumloon.

NSC

NSC heeft als slogan: Zorgen voor zekerheid.

Relevante programmapunten zijn onder meer:

Een veel eenvoudiger belasting- en toeslagenstelsel
Werken moet lonen. Niet alleen op papier, maar ook in de praktijk. Ons nieuwe inkomensstelsel stimuleert meedoen op de arbeidsmarkt en economische zelfstandigheid. We verlagen de belasting op arbeid. We vereenvoudigen het systeem van toeslagen en fiscale kortingen zo dat mensen meer overhouden van iedere extra verdiende euro.
Gezinnen krijgen een overzichtelijk en toegankelijk kindpakket. De kinderbijslag en kindgebonden budget moeten voorspelbaar en toegankelijk zijn voor álle gezinnen, geïnspireerd door het Vlaamse model. Hierbij geldt het uitgangspunt ‘hebben is houden’. We bouwen de kinderopvangtoeslag af en vervangen die door directe financiering van kinderopvanginstellingen. Dat geeft rust en duidelijkheid voor gezinnen.
We stimuleren startersleningen, koopgarantconstructies en erfpachtalternatieven, waaraan het Rijk meebetaalt. We handhaven voor starters de vrijstelling van de overdrachtsbelasting.
Wie een koophuis binnen drie jaar na aankoop doorverkoopt, moet een heffing op overdrachtsbelasting betalen. Zo maken we speculatie met woningen minder aantrekkelijk en worden prijzen minder opgedreven.
We verlagen de overdrachtsbelasting. We behouden de hypotheekrenteaftrek.
We staan voor een harde aanpak van internationale miljardenfraudes. We zorgen ervoor dat extreem rijke particulieren die geen of weinig belasting betalen in landen als Monaco of Zwitserland, een eerlijke bijdrage gaan leveren door middel van een exit- en trailing taks, waarbij afgerekend wordt op moment van weggaan én de 10 jaar daarna.
De fiscale Bedrijfsopvolgingsregeling (BOR) spitsen we toe op datgene waarvoor zij bedoeld is: het waarborgen van de continuïteit van familiebedrijven die van waarde zijn voor Nederland.Een koopkrachtig pensioen voor ouderen en indexatie AOW.
Inflatierisico is één van de grootste risico’s voor gepensioneerden. Het nieuwe pensioenstelsel moet meer sturen op koopkracht. Hiervoor verkennen meerdere opties, waaronder het inzetten van solidariteitsreserve. Wetgeving voor een betere sturing op koopkracht wordt zo spoedig mogelijk gemaakt.
Het nabestaandenpensioen en de pensioenverdeling bij scheiding willen we verbeteren. De vormgeving van de wetgeving rondom nabestaandenpensioen werkt grote verschillen bij pech en geluk in de hand en leidt tot onverklaarbare situaties. Ook de pensioenverdeling bij scheiding is nog niet goed geregeld, het is belangrijk dat hier snel nieuwe wetgeving voor komt

BBB

BBB wil het Nederlandse belasting- en toeslagenstelsel fundamenteel vereenvoudigen. Het huidige systeem is volgens de partij onnodig complex. De afhankelijkheid van toeslagen moet worden verminderd en werken moet altijd lonen. Relevante programmapunten zijn onder meer:

Invoering van vaste toelagen in plaats van diverse inkomensafhankelijke toeslagen. Hogere belastingvrije voet in plaats van ingewikkelde heffingskortingen, waardoor burgers zelf meer grip hebben op hun inkomen.
De sterkste schouders dragen de zwaarste lasten, maar het stelsel moet sparen, investeren, ondernemen en werken stimuleren.
In box 3 een belasting over daadwerkelijk genoten inkomsten en gerealiseerde vermogenswinsten. Geen heffing over niet-gerealiseerde waardestijgingen.
Geen verhoging van de belastingen in box 2 en box 3, geen verhoging erf- en schenkbelasting, geen verdere beperking hypotheekrenteaftrek, geen belasting op (over)waarde eigen woning, geen zwaardere belasting van AOW‑uitkeringen.
Fiscaal stabiel beleid met behoud van belangrijke regelingen zoals de bedrijfsopvolgingsfaciliteit, deelnemingsvrijstelling, innovatiebox, expatregeling en inkoopfaciliteit eigen aandelen. Geen Nederlandse ‘koppen’ op Europese fiscale maatregelen, geen extra beperkingen van renteaftrek of additionele CO₂‑heffingen die de concurrentiepositie schaden. Nieuwe fiscale milieumaatregelen alleen als deze de internationale positie van Nederlandse bedrijven niet verslechteren.

Verminderen van regeldruk en controles; BBB stelt een reductiedoel van 25% minder regeldruk in vier jaar.
Hervorming Belastingdienst: focus op automatisering, begrijpelijke communicatie en menselijke maat.
Beperk uitvoering Wwft‑verplichtingen tot strikt noodzakelijke wettelijke taken.

Strikte nationale fiscale soevereiniteit behouden; geen EU‑heffingen of uitbreiding van ‘eigen middelen’.
Beperken van Nederlandse EU‑afdrachten, handhaven korting van € 1,9 miljard en afbouw van bijdragen.
Afwijzing van gezamenlijke schulden, Eurobonds, giften en EU‑belastingen (zoals plastic‑taks of financiële transactietaks).
Onderzoek oprichting Nationale Investeringsbank als vervanging van bestaande fondsen (Groeifonds, InvestNL) om te investeren in mkb, innovatie, infrastructuur en regionale economie.
Terugdraaien van de invoering van de nieuwe Pensioenwet.

CDA

Het CDA heeft als uitgangspunt Bouwen op vertrouwen en zet in op een eenvoudiger, rechtvaardiger en voorspelbaarder belastingstelsel . Relevante programmapunten zijn onder meer:

Het belastingstelsel wordt structureel vereenvoudigd, met als doel minder regelingen, minder uitzonderingen en een heldere, uitvoerbare wetgeving. Begrippen als loon, inkomen, partner en vermogen worden waar mogelijk geharmoniseerd over verschillende regelingen.

De vele inkomensafhankelijke regelingen en hoge marginale druk worden aangepakt. Minder mensen moeten afhankelijk worden van toeslagen, en waar mogelijk worden deze toeslagen automatisch uitbetaald, zodat er minder kans is op fouten en terugvorderingen.
Het belastingstelsel moet meer gericht worden op het stimuleren van werken. Daarom wordt de arbeidskorting hervormd zodat deze wordt toegepast op elk gewerkt uur, wat werken aantrekkelijker maakt.
Om particulier kapitaal te mobiliseren voor investeringen voeren we de ‘win-win-lening’ in, een belastingkorting in box 3 voor particulieren die een lening aan het Nederlandse mkb verstrekken.

De hypotheekrenteaftrek wordt geleidelijk afgebouwd. De opbrengst hiervan wordt direct ingezet voor een gelijktijdige verlaging van de inkomstenbelasting, om zo de koopkracht van huishoudens te waarborgen.
We houden particuliere verhuur aantrekkelijk door zo snel mogelijk een heffing in te voeren op werkelijk rendement in box 3. Zo wordt niet langer belasting geheven over waarde die vastzit in stenen. Totdat de vermogenswinstbelasting is ingevoerd, willen we een tijdelijke (financiële) maatregel om verhuur door kleine particuliere verhuurders mogelijk te houden

Het ondernemersklimaat krijgt een stimulans door behoud van relevante fiscale faciliteiten zoals de expatregeling, innovatiebox en de WBSO. Er komt geen verdere renteaftrekbeperking en geen beperking van eigen aandeleninkoop.
Verspreide fiscale regelingen worden samengevoegd en het fiscale beleid voor ondernemers gericht op innovatie, investeren en werkgeverschap wordt versterkt. Familiebedrijven krijgen ondersteuning via een behouden en scherp op misbruik getoetste bedrijfsopvolgingsregeling (BOR).

Verbruiksbelastingen en accijnzen worden sterker ingezet vanuit een gezondheidsdoelstelling, zoals op suiker, tabak, e-sigaretten en alcohol.
Er komt een afvalstoffenheffing gericht op circulaire economie en het gebruik van gerecyclede grondstoffen.
Het CDA wil geen nationale kop op EU-regels plaatsen en waar mogelijk bestaande extra Nederlandse regels (NL-kop) terugdraaien.
Afbouw van fiscale uitzonderingsregelingen: uitgangspunt is om uitzonderingen af te schaffen of te versoberen en de opbrengst hiervan te besteden aan gerichte fiscale maatregelen of subsidies.
Iedere Nederlander levert een vrijheidsbijdrage om de defensie-uitgaven te financieren.
De AOW is en blijft het basispensioen voor alle ouderen. Zo bieden we lange termijn zekerheid. Toeslagen keren we automatisch en direct uit, zodat fouten en naheffingen verdwijnen. We voeren één nationale betaaldag in voor alle inkomensregelingen.
We vereenvoudigen de 21 leefvormen in de AOW, zodat er geen controles aan huis meer hoeven plaats te vinden. In lijn daarmee werken we ook aan uniformering van het partnerbegrip in andere sociale zekerheidswetten

Het verkiezingsprogramma is gericht op sociale keuzes vóór de werkende klasse. Voor iedereen die voor zijn inkomen moet werken, een uitkering nodig heeft om rond te kunnen komen en zijn of haar hele leven heeft gewerkt en nu AOW en/of pensioen ontvangt. Relevante programmapunten zijn onder meer:

Verhoging van de belastingen op de grootste vermogens en winsten en voeren we een sociaal maximum in.

Er komt een miljonairstaks van vijf procent voor vermogens boven de vijf miljoen euro, Daarnaast voeren wij een vermogensplafond in voor vermogens boven de 50 miljoen euro.
De BTW op voedingsmiddelen en openbaar vervoer wordt geheel geschrapt.
De winstbelasting voor grote bedrijven wordt verhoogd.
Voor (institutionele) beleggers wordt de overdrachtsbelasting fors verhoogd zodat prijsopdrijving en het opkopen van woningen om duur te verhuren worden voorkomen.
Voor huizen met een aankoopwaarde tot de nationale hypotheekgarantie (2025 € 450.000) blijft de hypotheekrenteaftrek ongewijzigd. Daarboven wordt renteaftrek afgeschaft.
De AOW-leeftijd wordt verlaagd naar 65 jaar.
De nieuwe pensioenwet wordt teruggedraaid. Het pensioenakkoord moet dus anders.

Christenunie

Het verkiezingsprogramma heeft als titel: Opstaan voor het goede heeft. De ondertitel spreekt over aanpakken, vereenvoudigen en normeren.

Relevante programmapunten zijn onder meer:

Hypotheekrenteaftrek de komende decennia afbouwen
Gelijktijdig afschaffing eigenwoningforfait over de eerste miljoen woningwaarde
Ouderen gaan ook profiteren van de volledige basiskorting (dus geen lagere algemene heffingskorting, zoals nu het geval is).
De AOW wordt geleidelijk verder gefiscaliseerd.
Belastingstelsel dat inkomen uit arbeid en de daadwerkelijke inkomsten uit vermogen zoveel mogelijk op dezelfde manier belast.
Vermogensbelasting van 1% op vermogens boven 1 miljoen euro
Verlaging belastingdruk op verhuurd vastgoed in box 3
Vervanging toeslagstelsel door onder meer verzilverbare belastingkorting

SGP

De SGP geeft onder meer aan dat een samenleving ook begint bij een financieel gezond bestaan voor elk huishouden.

Relevante programmapunten zijn onder meer:

Het belastinggebied van gemeenten wordt vergroot, waarbij de Rijksoverheid gelijktijdig en evenredig de belasting op arbeid en de lasten voor bedrijven verlaagd.
De SGP is voorstander van het splitsingsstelsel. Het totale gezinsinkomen wordt gedeeld door twee en daarna worden de fiscale partners ieder apart belast. De heffingskortingen worden binnen het splitsingsstelsel aangepast ten gunste van eenoudergezinnen
Het toeslagenstelsel moet op de schop. Het huidige stelsel leidt tot (forse) terugbetalingen, draagt bij aan het nodeloos rondpompen van geld en kan ervoor zorgen dat extra werken nauwelijks meer loont, met alle gevolgen van dien. De SGP pleit daarom voor een drastische inperking van de toeslagen. Niet-gebruik van toeslagen wordt actief tegengegaan. Daarnaast wordt bij het bepalen van het recht op toeslagen het netto besteedbaar inkomen van het huishouden het uitgangspunt. Op die manier kunnen verschillen in belastingdruk worden meegenomen en kan er eerlijker worden bepaald hoe hoog de toeslag dient te zijn.
De lasten op arbeid worden verlaagd. Tegelijk kunnen de belastingen op consumptie worden verhoogd, zodat het gebruik van grondstoffen wordt afgeremd.
De winstbelasting voor het bedrijfsleven en de werkgeverslasten worden verlicht, vooral gericht op het mkb.
De SGP wil de financiering voor bijvoorbeeld starters en eenverdieners niet onnodig inperken. In de berekening van de financieringsruimte voor hypotheken moet daarom rekening worden gehouden met een uitgavenpatroon dat recht doet aan de persoonlijke omstandigheden
De SGP is geen voorstander van afschaffing van de hypotheekrenteaftrek, maar staat niet afwijzend tegenover een herziening ervan.
De erfbelasting wordt niet verhoogd.
Het wordt aantrekkelijker slapend spaargeld te steken in een bedrijf van familie of vrienden door introductie van de winwin-lening.
De SGP wil een toekomstbestendig AOW-stelsel, maar dit staat door de vergrijzing onder druk. Daarom zetten we in op verbeteringen die de pensioenvoorzieningen robuust en betaalbaar houden.
Het nabestaandenpensioen moet verbeterd worden. Er komt meer bescherming voor nabestaanden en meer inzicht in de opgebouwde rechten. Ook moeten schrijnende gevallen gerichter voorkomen worden, omdat nabestaanden bijvoorbeeld niet weten dat ze niet meer verzekerd zijn of dat hun afgedragen pensioenpremies opeens niet meer voor hen beschikbaar zijn. Daarom wordt er onder andere een vorm van restitutie ingevoerd in het nabestaandenpensioen.

FVD

DeFVD zet in op Nederland weer vrij, trots en bruisend.

Relevante programmapunten zijn onder meer:

De eigen woning blijft altijd in box 1 en blijft volledig onbelast. Overdrachtsbelasting wordt voor iedereen, inclusief bedrijven, 2%, met een startersvrijstelling voor iedereen die een eerste woning koopt, ongeacht leeftijd of woningwaarde.
De hypotheekrenteaftrek blijft behouden en het maximale aftrektarief wordt teruggebracht naar het niveau van voor 2014 (52%).
We gaan voor een radicale verlaging van de belastingen. We voeren een belastingvrije voet in van €30.000,- voor alle werkenden en gepensioneerden, en we maken de eerste €1.000 verdiend in een tweede baan (bij minimaal 32 uur hoofdbaan) belastingvrij. We verhogen de VPB-grens naar €1 miljoen, de zelfstandigenaftrek naar €15.000,- en we schrappen de BTW op B2B-transacties om de cashflow van bedrijven te verbeteren. We verlagen de BTW naar respectievelijk 6% en 19% en vereenvoudigen het belasting- en toeslagenstelsel door invoering van een vlaktax. Inkomen uit Box-3 wordt volledig belastingvrij. Erf- en schenkbelasting schaffen we af. Doorbetalen bij ziekte wordt ingeperkt tot één jaar zodat werkgevers hun personeel weer een vaste baan durven aan te bieden.
We stellen schenkingen aan partners, kinderen en kleinkinderen vrij van belasting, zodat (spaar)geld in de familie kan blijven. We breiden de bedrijfsopvolgingsregeling (BOR) standaard uit naar 100% vrijstelling, zodat bedrijven altijd belastingvrij kunnen worden overgedragen aan de volgende generatie.
We schaffen de meest onrechtvaardige belasting af: de erfbelasting (hier is immers al een heel leven belasting over betaald).
We heffen de spaarderstaks op, zodat deugdelijk sparen weer wordt aangemoedigd. Tevens beëindigen we hiermee de discussie over fictief rendement.
Autobezitters betalen nog slechts één keer wegenbelasting, ongeacht het aantal voertuigen. Beginnende bestuurders en 65-plussers ontvangen korting op de wegenbelasting.
We voeren een heffing tot 40% in op geld dat migranten naar hun herkomstlanden overmaken (€18 miljard in 2024), zodat Nederlands geld niet naar het buitenland vloeit.
We maken de OZB gelijk voor iedereen en koppelen deze niet meer aan de WOZ-waarde maar aan het aantal bewoners, zodat het hebben van een woning nooit een last is.
We schaffen gemeentelijke- en Rijkserfpachtregelingen af, schenken de grond aan woningeigenaren en schelden de resterende erfpacht kwijt, zodat grond weer echt eigendom wordt. Woningeigenaren die in de afgelopen tien jaar hun erfpacht hebben afgekocht, worden gecompenseerd.
We verlagen het hoge BTW-tarief naar 19% en het lage BTW-tarief naar 6%, zodat het leven weer goedkoper wordt en horeca, winkeliers en aanbieders van diensten een directe economische impuls ontvangen.
We schaffen de WWFT af (criminelen gaan toch wel hun gang), zodat normale, onschuldige burgers niet als halve crimineel behandeld worden door hun bank.
We dwingen ZZP’ers niet om pensioen- of arbeidsongeschiktheidsverzekeringen af te sluiten, zodat ze zelf kunnen beslissen hoe ze hun geld besteden.
We indexeren pensioenen structureel op inflatie, met terugwerkende kracht tot 2015, zodat ouderen hun koopkracht behouden.
We trekken de nieuwe Pensioenwet in, zodat solidariteit behouden blijft en pensioenen stabiel en zeker blijven.

JA 21

Ja 21 heeft als titel voor het verkiezingsprogramma: De juiste aanpak voor Nederland

Relevante programmapunten zijn onder meer:

Het voortbestaan van familiebedrijven waarborgen door de bedrijfsopvolgingsregeling en de erf- en schenkbelasting af te schaffen.
Inzetten op eenvoudige rekenregels en meer mogelijkheden maatwerk hypotheekverstrekking voor ondernemers.
Werken weer laten lonen met een sterk vereenvoudigd stelsel van toelagen, dat niet primair inkomensafhankelijk is en waarmee de marginale druk fors omlaag gaat.
Regelgeving voor ZZP’ers vereenvoudigen. JA21 wil de Wet DBA verbeteren en hiervoor kijken naar het Belgisch model om ZZP’ers meer ruimte en duidelijkheid te geven.
Vermogensopbouw stimuleren door sparen en investeren aantrekkelijker te maken, zodat mensen keuzevrijheid houden over hoe zij omgaan met hun geld. 4 Bedrijven ruimte geven door de lasten te verminderen en investeringen onmiddellijk aftrekbaar te maken.
Een eenvoudige vennootschapsbelasting voor alle ondernemingen door het huidige tweeschijvenstelsel (19% en 25,8%) te vervangen door één helder tarief van 20% voor alle ondernemingen. Een einde maken aan de grote hoeveelheid uitzonderingen en regelingen die het huidige systeem zo complex maken. Een kasstroombelasting invoeren waarin we overstappen van een belasting op boekhoudkundige winst naar een belasting op netto kasstromen. Investeringen in kapitaalgoederen volledig aftrekbaar maken in het jaar van investering, in plaats van gespreid afschrijven over meerdere jaren.
Box 2 volledig afschaffen. Aanmerkelijk belang (bijv. aandelen in eigen BV) voortaan belasten in box 3. De gebruikelijkloonregeling vervalt daarmee ook.
JA21 wil voor box 3: Het huidige systeem van fictief rendement vervangen door een belasting op werkelijk gerealiseerd rendement. Ingelegd vermogen niet belasten, maar alleen belasting bij consumptie van vermogensrendement.
De overdrachtsbelasting voor particuliere woningen geheel afschaffen, hetgeen ook de doorstroming zal bevorderen.

Partij voor de Dieren

De Partij voor de dieren kiest voor welzijn. Relevante programmapunten zijn onder meer:

We verschuiven de belastingdruk: minder op arbeid, meer op grondstoffenverbruiken vervuiling. Zo wordt werken goedkoper en vervuilen duurder.
We voeren een klimaatbelasting voor de grootste vermogens in, op basis van deinzichten uit de Groene Belastinggids. Zo werken we toe naar de norm om 5% van het BBP in te zetten voor het bestrijden van de natuur- en klimaatcrisis.
• Vervuilers gaan meer betalen. We voeren de nationale CO₂-heffing opnieuw in en verhogen deze sneller, laten de belasting op ongerecycled plastic betalen door plasticproducenten, introduceren een progressieve vliegtaks voor veelvliegers en privéjets en voeren een giftaks in op milieuschadelijke transacties. We voeren een slachttaks in die de maatschappelijke kosten reflecteert van de veehouderij.
Gezond en planeetvriendelijk gedrag wordt minder belast. Zo verlagen we de btw op reparatie, circulaire producten en biologisch groente en fruit naar 0%.
Grote erfenissen worden belast als inkomen, we verhogen daarom de erfbelasting. Voor erfenissen tot 30.000 euro blijft een vrijstelling gelden. We trekken de erfbelasting gelijk voor alle erfgenamen ongeacht de familieband: zo passen de regels beter bij moderne samengestelde gezinnen en andere samenleefvormen. De bedrijfsopvolgingsregeling wordt aangepast zodat deze niet langer misbruikt kan worden voor belastingontwijking.
Bonussen zijn veelal een prikkel voor risicovol gedrag met negatieve maatschappelijke gevolgen. Er komt een extra heffing op excessieve bonussen.
We schaffen fiscale regelingen af, en/of we versnellen de afbouw van regelingen waarvan uit beoordelingen blijkt dat ze niet effectief en niet nodig zijn. Dit geldt bijvoorbeeld voor de landbouwvrijstelling in de winstsfeer, aftrek wegens geen of geringe eigenwoningschuld, lage btw op sierteelt, vrijstelling overdrachtsbelasting cultuurgrond, willekeurige afschrijving zeeschepen, vrijstelling voor ongerichte reiskostenvergoedingen en de vrijstelling assurantiebelasting voor luchtvaartuigen.
De hypotheekrenteaftrek zorgt voor groeiende ongelijkheid en wordt daarom versneld afgebouwd voor bedragen boven de nationale hypotheek garantie (NHG). Inkoop van eigen aandelen door bedrijven wordt belast. De versoepeling van de renteaftrekbeperking in de vennootschapsbelasting wordt teruggedraaid.
We voeren een progressieve winstbelasting in waarbij de tarieven afhankelijk zijn van de CO2-uitstoot, in lijn met de Groene Belastinggids. Zo worden buitensporige winsten afgeroomd, vervuiling ontmoedigd en wordt de vervuiler financieel verantwoordelijk gemaakt, opbrengsten gaan naar het bestrijden van de natuur- en klimaatcrisis. • We schaffen fossiele subsidies af.
• Door belastingontwijking in Nederland lopen landen zeker 46 miljard euro mis. Nederland sluit daarom zijn deuren als belastingparadijs. Belastingontwijking door multinationals wordt aangepakt, alle belastingdeals worden openbaar en Nederland legt sancties op aan landen die als belastingparadijs fungeren.
We leggen een vermogensregister aan voor grote vermogens. Net zoals onroerend goed wordt geregistreerd in het kadaster, houden we andere soorten van vermogen vanaf een grenswaarde bij in een nationaal register. Zo wordt het belasten van vermogen makkelijker. We delen lessen hierover met andere Europese landen en zoeken aansluiting om uiteindelijk tot één systeem te komen.
We werken toe naar een grens aan extreem vermogensbezit. Zo verkleinen we de kloof tussen arm en rijk en herverdelen we kansen. We maken de inkomstenbelasting eerlijker. Het lage tarief gaat omlaag, het hoge tarief omhoog. Voor mensen die meer verdienen dan de balkenendenorm komt een nieuwe schijf met een hoger tarief. De overdrachtsbelasting wordt (deels) teruggestort als kopers binnen een jaar hun huis energieneutraal hebben gemaakt.
De AOW wordt eerlijker. Wie in een zwaar beroep heeft gewerkt, krijgt vanaf 65 jaar AOW. Er komt meer keuzevrijheid: wie eerder wil stoppen met werken, kan kiezen voor een evenredig aangepaste AOW-uitkering, mensen kunnen kiezen voor een flexibele pensioenleeftijd of een deeltijdpensioen. • De AOW-uitkering gaat omhoog. Dit zorgt voor een beter pensioen, vooral voor mensen met een klein of geen aanvullend pensioen.

Volt

Doe iets nieuws is de filosofie van Volt om iedereen in Nederland een mooie toekomst te geven.

Relevante programmapunten zijn onder meer:

Om sneller meer ruimte beschikbaar te maken voor nieuwbouw en de kosten van bouwprojecten en nieuwe woningen te verlagen wil Volt het speculeren met bouwgrond tegengaan. Dat doen we door de waardevermeerdering van bijvoorbeeld landbouwgrond die voor bouwgrond bestemd wordt fiscaal te belasten, waardoor grond naar verwachting eerder beschikbaar komt voor een lagere prijs.
De leegstand van woningen moet worden ontmoedigd. Volt pleit daarom voor de Vlaamse aanpak, een methode waarbij leegstand wordt aangepakt met een jaarlijks stijgende gemeentelijke belasting. Dit beweegt eigenaren om sneller in actie te komen als hun pand leeg staat.
Volt wil de landbouwvrijstelling afschaffen, zodat de landbouw net als de rest van Nederland belasting betaalt over winst.
Er komt een maandelijks basisinkomen dat alle toeslagen vervangt. Dit bestaat uit een vaste basisuitkering per huishouden. Boven op die basis wordt er per volwassene en per kind extra geld uitgekeerd. Ook alleenstaande ouders ontvangen extra geld boven op de basisuitkering.
We schaffen alle toeslagen, heffingskortingen, aftrekposten, vrijstellingen en de werkgevers en werknemerspremies af. Al deze regelingen worden afgedekt door invoering van het nieuwe basisinkomen en door uitbreiding van de inkomstenbelasting met een aantal schijven. Hiermee zet Volt een eerste, grote stap op weg naar een basisinkomen. In de fase voorafgaand aan de invoering zal de Belastingdienst na afloop van het fiscale jaar burgers actief informeren over niet-geclaimde, onherroepelijke toeslagen waarop zij recht hadden, inclusief de bijbehorende bedragen en hoe zij deze alsnog kunnen ontvangen.
We willen een nationaal schuldenpardon voor mensen met problematische schulden. Hierbij zijn vroegsignalering, een versimpeling van schuldhulpverlening en een nationaal beleidskader voor gemeentelijke aanpak belangrijke aanvullingen op de bestaande methoden.
We breiden het aantal tariefschijven in box 1 van de inkomstenbelasting uit, en passen deze op zo’n manier aan dat niemand meer onder het sociaal minimum hoeft te leven. Over het algemeen zullen de tarieven lager worden, om de belastingdruk op arbeid te verminderen. Mensen houden zo meer geld over. Samen met het afschaffen van het toeslagensysteem zal dit ervoor zorgen dat het loont om meer te werken.
Er komt één sociaal stelsel voor werkenden: zelfstandigen krijgen net als werknemers rechten binnen de WW, WAO en WIA. Dat betekent dat zij dezelfde bescherming krijgen als werknemers die in loondienst zijn, en dat zij hiervoor premies betalen. • De zorgkosten moeten voor een groter deel uit de collectieve middelen betaald worden. Zo kunnen we de nominale zorgpremie naar nul euro verlagen en neemt het besteedbaar inkomen van uitkeringsgerechtigden toe. Het eigen risico blijft bestaan.
Iedereen, inclusief een niet-werkende, krijgt drie dagen per week recht op gratis kinderopvang. Dit wordt grotendeels betaald uit de collectieve middelen.
We voeren binnen heel de EU een inwonerschapsfictie in. Wanneer iemand bijvoorbeeld vanuit Nederland naar een land met lagere belastingen verhuist, waarmee geen belastingverdrag bestaat, moet diegene het verschil voor een bepaalde tijdsperiode blijven afdragen aan Nederland. Die tijdsperiode hangt af van de mate waarin iemand gebruik heeft gemaakt van de publieke voorzieningen in Nederland. Zo gaan we belastingontwijking tegen.
We willen dat Nederlandse gepensioneerden die van hun pensioen gebruikmaken in een ander Europees land, zoals Spanje, daar hun premies en belastingen afdragen. Hiervoor passen we het woonlandbeginsel toe.
We belasten al het gebruik van hulpbronnen. Daarom komt er een uniform vast btw-tarief voor alle goederen en diensten. Alle uitzonderingen, inclusief het 0%-tarief en lage btw-tarief, schaffen we af. Om de koopkracht van mensen te beschermen, verlagen we de belastingdruk op arbeid en voeren we een basisinkomen in.
Er wordt een progressieve vermogensbelasting geïntroduceerd voor vermogens boven één miljoen euro.
De bedrijfsopvolgingsregeling wordt afgeschaft. In plaats hiervan verruimen we de mogelijkheid om bij de overheid te lenen om financiering mogelijk te maken.
De erf- en schenkbelasting heet voortaan de ‘ontvangstbelasting’ en wordt aangepast. Deze wordt relatie-onafhankelijk gemaakt. De partnervrijstelling blijft wel bestaan in de huidige vorm.
We introduceren een basispensioen voor alle werkenden naast de AOW, met een minimale premieafdracht. Sociale partners, werkgevers en beroepspensioenverenigingen mogen altijd méér afspreken dan het minimum.

Tenslotte

Doordat de sluiting van de copy datum, kunnen we (met uitzondering van het programma van de PVV) alleen concept verkiezingsprogramma’s bespreken. Behoudens aanpassing op onderdelen is het echter niet de verwachting dat de conceptprogramma’s wezenlijk zullen verschillen van de definitieve programma’s.

Drs. J.E. van den Berg is werkzaam bij Duoberg Consultants bv en freelance verbonden aan de Erasmus Universiteit Rotterdam (fiscale economie) en mr. J.F.H. van den Belt is verbonden aan de Rabobank en rechter-plaatsvervanger.

Informatie: jelle@duoberg.nl